فقر ذات گرایی در فلسفه تکنولوژی

Authors

علیرضا منصوری

استادیار گروه فلسفۀ علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

abstract

ذات گرایی از رویکردهای رایج در فلسفه تکنولوژی است که بر مبنایِ آن شناختِ ماهیتِ تکنولوژی اولویت و اهمیت دارد. مقالۀ حاضر به نقد ذات گرایی در فلسفه تکنولوژی در چهارچوب عقل گرایی انتقادی می پردازد. استدلال می کنیم که اولاً، بدان جهت که ذات گرایی به خردگریزی و جبرگرایی می انجامد و زمینۀ اصلاح و بحث انتقادی را دربارۀ تکنولوژی نابود و به جای آن تغییرات ناگهانی و خارج از چهارچوب عقلانی را توصیه می کند، نامطلوب است و ثانیاً، دربردارنده برخی از پیش فرض ها و آموزه های نادرست دربارۀ چگونگی تحول تکنولوژی و نسبت آن با انسان است. همچنین، نشان خواهیم داد که راه حل های ذات گرایان در مواجهه با تکنولوژی مثل پناه بردن به هنر یا برقراری نسبت آزاد با تکنولوژی به جایی نمی رسد و در نهایت، بر این نکته تأکید می شود که در اصلاح تکنولوژی ها باید ملاحظات محلی را در نظر گرفت و فرایند اصلاح را به تدریج و با بحث انتقادی پیش برد

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فقر ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی

ذات‌گرایی از رویکردهای رایج در فلسفه تکنولوژی است که بر مبنایِ آن شناختِ ماهیتِ تکنولوژی اولویت و اهمیت دارد. مقالۀ حاضر به نقد ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی در چهارچوب عقل‌گرایی انتقادی می‌پردازد. استدلال می‌کنیم که اولاً، بدان جهت که ذات‌گرایی به خردگریزی و جبرگرایی می‌انجامد و زمینۀ اصلاح و بحث انتقادی را دربارۀ تکنولوژی نابود و به‌جای آن تغییرات ناگهانی و خارج از چهارچوب عقلانی را توصیه می‌کند، ن...

full text

ذات گرایی ارسطویی ـ سینوی و ذات گرایی معاصر

بر اساس ذات گرایی، برخی اشیاء موجود در خارج، دارای ذات هستند و ذات یک شیء، به چگونگی اشاره ما به آن شیء، یا به طور کلی، به این که ما چگونه به آن می اندیشیم یا از آن سخن می­گوییم، بستگی ندارد. از دید یک ذات­گرا، هر شیء، مجموعه ای از صفات ذاتی دارد که ماهیت فردی آن شیء نامیده می­شود. این گونه صفات از ویژگی های عرضی کاملاً متمایز هستند و به اشاره یا نحوه سخن گفتن ما بستگی ندارند. اما از دید یک قرار...

full text

فرانکنشتاین یا پرومته: تحقیق در باب ذات گرایی در تکنولوژی پزشکی

قول به ماهیتی مستقل از ارادۀ آدمیان برای تکنولوژیِ، از سوی هر اندیشمندی که ارائه شود، تأثیرات درازدامنی بر کل منظومۀ تأملات او دربارۀ تکنولوژی بر جای می نهد. هایدگر را در زمرۀ قائلین به ماهیت مستقل برای تکنولوژی (ذات گرایان یا essentialists) آورده اند. رأی هایدگر به این ماهیت، مؤکد و سازگار با سایر پاره های تفکر او در باب تکنولوژی است. این قول حتی تا نهایت فلسفه ورزی او دربارۀ تکنولوژی یعنی آنجا...

full text

فقر تکنولوژی در صنعت ساختمان

مطالعه تاریخ و سیر تکنولوژی در جهان کاملاً این مسئله را هموار نموده که پیدایش امکانات جدید، بسیاری از اندیشه‎های نوین را به‎همراه داشته است. ارتباط فنی با تفکر نمی‎تواند در زمینه‎ای انتزاعی قرارگیرد و پیوند درست آن موجب رونق در بسیاری از امور کشور و یا تمدنی است که معماری، جاده، پل‎سازی و . . . در این دسته رویکرد قرار دارد. از آنجا که رشته معماری با ساخت‎وساز ارتباط مستقیم دارد، نحوۀ شکل‎گیری ب...

full text

ذات گرایی در یادگیری از عمل به نظر

در بیست سال گذشته، افراد بسیاری از کاربرد ساخت گرایی 1 در تدریس آگاه شده اند، آن را جانشین تدریس سنتی کرده اند و امروز پس از گذار از عصر رفتار گرایی و رشد شناختی به مقبولیت آن در عرصه آموزش و پرورش پی برده اند. با این وجود دلالت های معنایی و کاربردی ساخت گرایی برای یاددهی/ یادگیری و تدریس دروس مختلف بسیار متنوع، نامنظم و با شبهه و ابهام مواجه بوده است. نمونه های عملی کاربرد ساخت گرایی توس...

full text

درآمدی بر فلسفه تکنولوژی

این مقاله به معرفی رشته نوپایی به نام فلسفه تکنولوژی می پردازد. چیستی تکنولوژی، دانش شناسی دانش تکنولوژیکی، تعامل تکنولوژی و جامعه و بالاخره اخلاق و تکنولوژی چهار باب عمده در این رشته هستند که به ایجاز معرفی شده اند. در هر یک از بحث های طرح شده، به برخی از پیامدهای استراتژیک و سیاستی رشته فلسفه تکنولوژی نیز اشاره شده است.

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
روش‏ شناسی علوم انسانی

جلد ۲۱، شماره ۸۵، صفحات ۶۹-۸۹

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023